OKULA UYUM SÜRECİNİ KOLAYLAŞTIRAN İPUÇLARI

Okullar açıldı. Anaokulu ve kreş eğitiminin bir sonraki okul basamağına geçisi kolaylaştırdığını biliyoruz. Ancak kimi çocuklar ebevynlerinden ilk kez ayrılıyor ve okula adapte olmakta zorlanabiliyor.

Bu aşamada güvenli bağlanma süreçleri önem kazanır. Çocukların ilk bebeklik dönemlerinde ebevynlerine duygusal ve fiziksel yakınlıkları güvenli bağlanma süreçlerini olumlu yönde etkileyen bir aşamadır. Bebek yaşamın ilk üç yılında birebir temas kurabileceği, varlığını hissedebileceği annesine ya da bakım verenine yakın olmalıdır. Üç, üç buçuk yaşlarında çocukların okul öncesi kurumlara gönderilmeleri akademik olarak destekleyici olmakla birlikte duygusal ve sosyal süreçlerin gelişimi açısından da son derece önemlidir. Hem anne babalar hem çocuklar için zorlayıcı olabilen bu süreci kolaylaştıracak bazı öneriler şunlar olabilir.

• Her çocuğun gelişimi ve okula alışma hızının biricik olduğunu unutulmamalı. Bazı çocuklar kurallara uyum sağlamakta, davranışlarını kontrol etmekte güçlük yaşayabilir ya da yakınlarından ayrılmak da diğerlerine göre daha cok zorlanabilir.

• Okula başlayan çocukların hazır olması kadar ebeveynlerinde bu sürece hazır olması önemlidir. Anne babanın duygusal olarak hazır olmaması ve ayrılmakta zorlanması çocuk için de zorlayıcı olacaktır.

• Çocuk için bireyselleşmenin bir basamağı olan bu adım ebeveyn için de bir ayrılıktır. Güçlü duygular hissetmenizin normal olacaktır. Kendinize de şefkat göstermeyi unutmayın. Gerek duyuyorsanız sosyal kaynaklarınızdan yardım alın.

• Çocuğunuzun tepkisi ne olursa olsun öfkenmeyin. Öfkelenmeniz onu daha sıkıntılı bir duruma sokacaktır. En çok zorlandığı zamanın aynı zaman da size en cok ihtiyaç duyduğu zaman olduğunu unutmayın.

• Çocukların kendisini güvende hissetmesini sağlamak bu süreçte önemli bir adım olacaktır. Çocuklar anne ve babadan gelen sinyalleri takip ederler. Sizin okul ve öğretmen hakkındaki görüşleriniz çocuğunuz için okulun nasıl bir yer, öğretmenin ise nasıl biri olduğu konusunda referans oluşturacaktır.

• Net ve tutarlı olun. Okula ne zaman ve nasıl gideceğini, saat kaçta okuldan kim tarafından alınacağını, orda onu nelerin beklediğini, yanına hangi eşyaları alacağını yaşına uygun biçimde paylaşın. Okulla ilgili yeterli bilgiye sahip olması onun kaygısını azaltacaktır. Söylediğiniz şartlara uyum sağlayın ve yerine getirin. Özellikle küçük yaş grubundaki çocuklar için önceden haberinin olmadığı değişikliklere tahammül etmek güç olabilir ve bu değişiklikler size duyduğu güveni zedeleyebilir.

• Ayrılmayı uzatmayın. Sizi üzgün ve endişeli görmek çocuğunuzu daha cok üzebilir veya suçlu hissetirebilir. Varsa her zamanki vedaşlama ritüellerinize bağlı kalın, yoksa cocuğunuzla birlikte bir ritüel oluşturun.

• Öğretmen ve okul yönetimi ile iş birliği içinde olun. Anne babasını güvendiği yetişkinlerin yanında bulunduğunu bilmek çocuk için rahatlatıcı olacaktır. Öğretmeni ile ilgili olası endişelerinizi çocukla paylaşmayın.

• Okula neden gittiğini açıklayın. Bazı cocuklar bu gidişi, bir çeşit evden uzaklaştırma ya da ceza olarak algılayabilir. Bu durumu netleştirmek ve okula duygusal yatırım yapmak adına neden okula gittiğini bilmesi önemlidir.

• Okul ile ilgili görüşlerini dinleyin. Olumlu ya da olumsuz olan düşüncelerini dışavurması için teşvik edin. Böylelikle çocuğun hem merakını gidermesine hem de kaygısının azalmasına yardımcı olabilirsiniz.

• Duygularını ifade etmesine yardımcı olun. O anlattıktan sonra duygularını ona yansıtmanız süreci kolaylaştırabilir. "Okula gittiğinde evini özlüyorsun", "beni göremediğin için endişelendin" ya da "okulda neler yapacağını merak ediyorsun" gibi cümleleri duymak anlaşıldığını ve duyulduğunu hissetmesine yardımcı olacaktır.

• Okulun ilk günlerinde, okulda geçen süreyi kısa tutabilir zamanla aşamalı olarak artırabilirsiniz.

• Arkadaşları ile okul dışında da keyifli vakit geçirebilecekleri zamanlar planlayın.

• Çocuğunuz ağlarken ondan ayrılmayın. Her çocuk için ayrılığa alışma süresinin farklılık gösterebileceğini unutmayın. Çocuğunuz zorlayıcı duygular içerisinde iken anne, baba ya da bakım verenin yanında bulunmaması; aniden yaşanan bir ayrılık travmatik olabilir. Aşamalı biçimde ayrılmanız alışma sürecini daha sağlıklı kılacak ve kolaylaştıracaktır.

• Sosyal becerilerini ve problem çözme becerilerini geliştirmek arkadaş edinmesini kolaylaştıracak ve okula olan aidiyet duygusunu güçlendirecektir. Bu nedenle evde tanışma, ilişki kurma, yenilme ve dalga geçmesi gibi konularda role play çalışmaları yapın.

• İlk haftaların uyum sürecini kolaylaştıracak bir basamak olduğunu unutmayın. Akademik beklentiler içerisinde olmayın.

• Son olarak duygusal olarak zor bir dönem olan okula alışma sürecinde güçlük yaşıyorsanız yardım almaktan çekinmeyin.

*Pretty Mother Magazin dergisinin ekim sayısında yayınlanan yazımdır.